PSİKOLOJİ İÇERİKLİ DİZİLER İZLEYENLERİ OLUMSUZ ETKİLER Mİ?

Eskiden beri Türk halkı olarak dizi izlemeyi seviyoruz. Televizyon kanallarının sayısı arttıkça dizi sayısı da arttı ve dizilerin içerikleri de değişti. Son dönemde psikolojik sıkıntıları konu alan tv dizilerinin sayısı artmış durumda.  Psikolojik konular izleyenlerin dikkatini çekiyor ve ilgi görüyor. Bir yandan da bunları izlemenin olumsuz olduğunu düşünen bir kesim de var. Diziler izleyelim veya izlemeyelim hepimizin hayatında yer edinmiş durumda. Haliyle biz uzmanlara sıkça sorular geliyor. Psikolojik sorunları konu alan diziler bizleri olumsuz etkiler mi?

Televizyonun önemli bir güç olduğunu ve insanlar üzerinde etkisinin büyük olduğunu da biliyoruz. Diziler aslında hayatın aynasıdır, toplumda var olanı yansıtır. Tabi bir yandan da bir hayal dünyası oluşturulur, dizilerde hiçbir şey imkansız değildir ve kişilerin hep sahip olmak istedikleri hayatlar onlara gösterilebilir. Aslında bunun artık biraz bilincindeyiz. Abartı ya da hayal ürünü olduğunun bilincinde izler olduk. Fakat son dönem dizilerde karakterlerin psikolojik sorunlar yaşayan bireyler oluşu ve bu sürecin ayrıntılarıyla işlenmesi insanların yabancı olduğu bir durum oldu. Bu diziler birebir yansıtmasa da yaşamda var olan psikolojik durumları ve süreçleri konu alıyor. Böyle karakterler ve yaşamlar toplumumuzda var. Bunları dizilerde görmenin olumsuz etkilemesi bakış açınıza bağlı. Burada yine farkındalık devreye girmeli. Orada bir hikaye işleniyor. Gerçek yaşanmışlık olsa da  kurgu olsa da.. Ama bize ait değil. Bunun bir dizi olduğunun farkındalığı bizi bütünleşmekten uzak tutar.
Tabiki kişiler dizideki bir karaktere kendini yakın hissedebilir, onun yaşam stilini ya da tarzını beğenebilir, o diziyi izlerken kendini farklı bir dünyada hissedebilir. Önemli olan hayalle gerçeği karıştırmamaktır. Dizilerdeki veya filmlerdeki karakterlere tamamen bürünüyorsanız, bunu yaşamınıza yansıtıyorsanız zaten bu durum sağlıklı bir ruh hali değildir. Sizdeki psikolojik bir durumu işaret eder ve destek almanız gerekir.

Yaşamımızda farklı sorumluluklarımız var ve hepsini birden devam ettirmek zorundayız.  İşe gitmek, ailemize zaman ayırmak, hedefler ve amaçlar doğrultusunda çabalamak, anne-baba olmak ,eş olmak gibi sorumluluklarımız var. Bunların hepsini yürüttüğümüz bir yaşamda, dinlenme vakitlerinde dizi izliyoruz. Sonra tekrar yaşamın rutinine geri dönüyoruz.  Hal böyle olunca dizi, oradaki haliyle hikaye olarak kalıyor zaten. Biz hayatımıza devam ediyoruz. Fakat yaşamdan sorumluluklardan izole olup bir diziyi üst üste kendimizi maruz bırakarak takıntılı şekilde izlemek sağlıklı etki bırakmayacaktır. İçeriğin psikolojik veya başka bir tür olması durumu değiştirmiyor.  Burada kendimizi bir şeye kesintisiz maruz bırakmanın verdiği zarar sözkonusu olacaktır.

Keyif alarak izlediğiniz bir diziyi kendinize yasaklamak da doğru bir mantık değildir. Herhangi bir şeyi kendinize yasaklamak zihninizi daha çok ona iter. Yasaktan ziyade kontrollü izleme durumu sizi dizi karakterlerinin olumsuz etkilerinden koruyacaktır.

Kısacası diziler yetişkinlerin %100 ruh sağlını bozar diyemeyiz, ancak kişilerin etki altında kalması ve olumsuz eylemlerde bulunmaları mümkündür. Fakat konu şu ki;  dizilerdeki şiddet, mafya, afaki zenginlikler, olumsuz aile içerikleri, çarpık ilişkiler özendirici şekilde işlenirken ve tepki almazken, psikolojik konuları işleyen dizilerin olumsuz bulunması çok ironik.

Gönül ister ki tüm diziler hazırlanırken olası etkileri iyi bir şekilde tahlil edilsin fakat tv kanalları reyting üzerine hareket ediyorlar. Bu nedenle bizler sadece farkındalığımızı arttırarak dizilerin olumsuz etkilerinden kendimizi koruyabiliriz.

Unutmamak gerekir ki tüm bu bahsettiklerim yetişkinler için. Çocuk ve ergenler için durum farklılaşıyor. Çocuk ve ergenlerde kimlik oluşum ve gelişimi devam ettiği için uygun olmayan dizileri hiç bir şekilde izlemeleri, takip etmeleri onlar için olumlu olmayacaktır. Bunu nasıl ayırt ederiz derseniz televizyon dizi film ve programlarında yasal uyarı olarak; yaş sınır ve içerik bilgisi başlangıçta veriliyor. Bunlara dikkat etmek yeterli olacaktır. İnternettekiler içinse gerekirse araştırarak, bir uzmana sorarak çocuğun yaşına ve gelişimine uygun olup olmadığı öğrenilebilir.

Psk. Burçin Koyuncu
www.psikologburcinkoyuncu.com